Que ver en Corcubión
Corcubión, terra de sosego e bravura
Patrimonio Cultural
Patrimonio Cultural
Pazo de Antonio de Leira e Castro (coñecido como Pazo dos Condes de Traba)
Patrimonio arquectónico
Localización
Rúa de Carrera Fábregas, 27
Situación xurídica
propiedade privada en uso
Dise que este pazo pertenceu aos Condes de Traba, señores de Corcubión a principios da Idade Media, nunha época anterior aos Condes de Altamira. Pero é máis acertado chamarlle Pazo de Antonio de Leira e Castro, pois foi el quen mercou o solar onde se atopa hoxe este edificio para construír nel o seu pazo, polo que o edificio que vemos hoxe en día sería unha rehabilitación do antigo pazo de Leira.
Tal e como explica Jano Lamas nas súas publicacións sobre Antonio de Leira e Castro, este home tivo varias ocupacións. Entre 1773 e 1787 destacou como un importante home de negocios, motivo polo que tamén desempeñou importantes cargos: foi nomeado vicecónsul de Inglaterra no porto de Corcubión, despois foi alcalde desta vila e, máis tarde, Factor con competencias ata o porto de Muros e Camariñas. Por outra parte, en 1800 o rei Carlos IV concedeulle patente de corso, coincidindo nesta actividade con Ángel Escaja Bueno e Pedro Lastres de Corcubión, e con Meréns, José Sánchez e Pedro Díaz Porrúa de Cee. Grazas a eles, Corcubión converteuse nun importante porto na poxa de barcos e mercancías das flotas inimigas. Ademais, Leira tamén formou parte da Xunta de Defensa de Corcubión durante a guerra contra os franceses en 1809.
Para poder desempeñar o cargo de factor debía ser unha persoa distinguida ou fidalga, cun patrimonio considerable e con casa propia. E Antonio de Leira e Castro cumpría todos estes requisitos (era fidalgo, vicecónsul, rexedor e home de negocios). Precisamente, o requisito de posuír casa propia cumpriuno cando lle comprou a don Vicente de Osorio e de Moscoso, marqués de Astorga e conde de Altamira, un solar nos arredores do pobo onde construíu o seu pazo en 1771, data que se podía ler no lintel da porta principal (hoxe en día borrada por unhas obras de restauración). Este pazo non é outro que o coñecido como Pazo dos Condes de Traba, de aí que sexa máis correcto chamarlle Pazo de Antonio de Leira e Castro.
A planta deste pazo ten forma de L, dúas alturas e un patio amurallado. A fachada principal ten tres accesos a nivel da rúa e outro no primeiro piso, ao que se chega a través dunha ampla escalinata de pedra cun peitoril macizo de cantería que remata nun patín descuberto. Parte desta fachada de pedra está encintada en cor branca, característica propia da tradición mariñeira. Tamén destaca a robusta cheminea de pedra rematada, actualmente, cunha cuberta de tella. A fachada está presidida por un escudo de armas de catro cuarteis moi borrosos. Aínda que non se poden distinguir, o cuartel superior esquerdo tiña o distintivo dos Leira e o superior dereito o dos Castro.
Durante a invasión francesa de 1809 este pazo, ao igual que o resto de Corcubión, foi saqueado e incendiado. Como Antonio de Leira e Castro formaba parte da Xunta de Defensa de Corcubión fuxiu a Vigo coa súa familia despois do segundo ataque das tropas napoleónicas, xa que os inimigos andaban á súa procura. Só volveu a Corcubión para vender as ruínas do seu pazo que, a partir daquela, quedaría divido en dúas vivendas independentes.
Esta información pode consultarse e ampliarse nos artigos publicados por Jano Lamas:
- Un vicecónsul de Inglaterra que sería alcalde de Corcubión: Ver ligazón
- Pazo de Antonio Leira e Castro: Ver ligazón
