Persoeiros destacados

O fotógrafo Ramón Caamaño Bentín naceu en Muxía en 1908. A súa afección pola fotografía comeza en 1924, cando coñece a Ruth Mathilda Anderson, fotógrafa e antropóloga estadounidense que percorreu Galicia traballando para a Hispanic Society of America.
Con 16 anos realiza a súa primeira fotografía. Primeiro aprendeu de forma autodidacta e, despois, en 1929, súa nai enviouno a Santiago de Compostela a perfeccionar a súa técnica no estudo do prestixioso fotógrafo Kasado.

Tamén, en 1927, vese complementada a súa actividade fotográfica ao adquirir un proxector de cine Pathe Baby co que percorría a comarca exhibindo películas mudas ao aire libre.

En 1937 casou con Teresa Louro, instalando a súa residencia e o seu estudo fotográfico en Cee. En 1938 é mobilizado con motivo da Guerra Civil Española e destinado á fronte de Aragón, a onde levou a súa cámara West Pocket coa que puido tomar diferentes fotografías da guerra. Despois da guerra volve a Cee e, máis tarde, instálase en Corcubión, onde traballa ata a súa xubilación en 1975.

A súa vivenda de Corcubión atópase na actual Rúa Perigos. Aínda que moitas das súas fotografías son de Muxía e Corcubión, a súa actividade tivo en conta a toda a comarca e a Costa da Morte. Foi un dos primeiros fotógrafos en retratar a paisaxe, os costumes e os habitantes da Costa da Morte. Tamén está considerado o mellor fotógrafo do ámbito rural de Galicia, non só pola súa técnica senón polo interese histórico, sociolóxico e antropolóxico que teñen as súas fotografías. É por iso que todas as súas fotografías (máis de cincuenta mil) tomadas a partir de 1924 son unha mostra gráfica moi importante do noso territorio.

Toda a obra de Ramón Camaño recolle todo o acontecido na Costa da Morte ao longo de varias décadas sendo, polo tanto, un arquivo dun grandísimo valor histórico.

Maruja Mallo foi unha das principais artistas da Generación del 27 española e unha moi importante creadora que viaxou por todo o mundo relacionándose cos grandes da súa época.

Naceu en Viveiro (Lugo), o 5 de xaneiro de 1902. Era a cuarta de catorce irmáns e viviu no seo dunha familia acomodada. O seu nome real era Ana María Manuela Isabel Gómez González pero, tanto ela coma o seu irmán (o escultor Cristino Mallo), utilizaron o segundo apelido de seu pai: o madrileño Justo Gómez Mallo (funcionario do Corpo de Aduanas), casado con María del Pilar González Lorenzo, de ascendencia galega.

Esta artista tivo unha importante relación con Corcubión. Cando tiña dous anos e medio, a familia trasladouse a Tui, pero debido a que seu pai tiña que traballar por distintos puntos do país e para liberar a súa nai da carga de atender a tantos fillos, Maruja Mallo trasladouse a vivir a Corcubión, desde os dous aos once anos, co seu tío Ramiro González Lorenzo (casado coa corcubionesa Juliana Lastres Carrera), quen traballaba como vista de Aduanas na vila e vivía nunha das propiedades de Plácido Castro Rivas situada na actual Praza de Castelao. 

O escritor Emilio Insua asegura que Galicia tivo unha grande influencia na obra da artista, aínda que con once anos marchara para Avilés e, despois, a Madrid. E precisamente o lugar que máis influíu nela foi Corcubión, pois como afirma Insua “en Corcubión prodúcese un espertar á paisaxe e fala do monte Pindo ou da praia de Carnota, ou dos mercados na praza que agora se chama Praza de Castelao”. Nunha entrevista que se lle realizou a artista refírese a Corcubión coas seguintes palabras: “me asombraba, en mi infancia, lo inesperado, lo que se me representaba a través de unas enormes galerías de cristales, las ferias y mercados que llegaban de la periferia a aquella placita cercana al rosado monte Pindo”. Corcubión e o Océano Atlántico marcan o recordo de Maruja Mallo, sendo as verbenas o tema das súas primeiras pinturas.

En 1913 mudouse coa súa familia a Avilés (debido ao traballo de seu pai), onde comezou no mundo da arte. Xa en 1922 trasládanse a Madrid e alí inicia os seus estudos na Real Academia de Belas Artes de San Fernando ata 1926. Foi a época na que fixo amizade con Dalí, Lorca, Concha Méndez, Buñuel ou Alberti, entre outros moitos.

Muller feminista e transgresora coas convencións sociais do seu tempo, está considerada unha gran referencia da pintura surrealista a nivel internacional. Foron moitos os escritores da época que a converteron nunha figura emblemática nos seus textos.

A Fundación Riestra naceu grazas ao patrimonio que aportou a familia Riestra Figueroa. O primeiro dos Riestra que chegou a esta zona foi Joaquín Riestra, piloto asturiano, pertencente a unha familia de mariños, burguesa, que chegou a Fisterra despois de anos navegando e tras casar nos primeiros anos do século XIX. A súa primeira muller foi Josefa Lobelos, con quen tivo dous fillos e, cando enviuvou, casou coa irmá desta, Benita Lobelos, con quen non tivo descendencia. Joaquín Riestra faleceu en Fisterra o 20 de febreiro de 1854

Os seus fillos, Manuel e José, vivían en Corcubión (Manuel foi alcalde de Corcubión entre 1846 e 1849, e tamén en 1855). José Riestra, o outro fillo, era piloto como seu pai. Este casou coa corcubionesa María Figueroa, con quen tivo tres fillos: Laureano, Joaquina e Ana Riestra Figueroa.

Laureano Riestra Figueroa traballou como piloto para unha forte compañía inglesa onde fixo unha grande fortuna que se sumou ao que herdara de seus pais. Laureano residía en Inglaterra e estaba solteiro. Cando enfermou decidiu volver a Corcubión a vivir coas súas irmás e o seu cuñado, Emilio Alonso (casado con Joaquina). Laureano, ao igual que o seu tío Manuel, tamén foi alcalde de Corcubión entre 1887 e 1890, ano no que faleceu con 53 anos. A súa fortuna deixoulla ás súas irmás coa condición de que se construíse un asilo para os anciáns desamparados.

Pasaron os anos despois da morte de Laureano pero non se cumpría a súa última vontade. O que fixeron foi comprar a finca de Melgar, veciña coa vivenda familiar, onde construíron unha boa casa, trasladándose a vivir a ela Ana, Joaquina e o seu home Emilio. En 1904 falece Joaquina e, como non tiña descendencia, os seus bens pasaron ao seu home co cometido de que, ao falecemento de súa irmá Ana, se unisen as herdanzas das dúas irmás para construír o asilo que Laureano mandara. Foi en 1910 cando finou Ana, pasando así todo o patrimonio dos Riestra Figueroa a mans de Emilio Alonso. 

Emilio Alonso, de profesión médico-forense, casou en segundas nupcias con Pilar Hermida Orbea. Cando el faleceu, todo o legado dos Riestra Figueroa que estaba en mans de Emilio Alonso pasou a Pilar Hermida, polo que a creación do ansiado asilo foise demorando. 

Foi en 1924 cando Pilar Hermida renunciou parcialmente á herdanza recibida do seu home Emilio, concretamente á primeira vivenda familiar dos Riestra Figueroa, para construír nela o asilo de anciáns desamparados, comprometéndose a entregar 3650 pesetas cada ano durante vinte anos mentres ela vivise e existise o asilo. Este levou o nome de Emilio Alonso, aínda que non entrou en funcionamento ata 1926.

É de destacar que no desenvolvemento deste asilo non só se investiu parte da fortuna dos Riestra Figueroa, senón que foron importantes as aportacións de Santiago Domínguez e Camila Andrade, ambos veciños de Corcubión que deixaron parte da súa fortuna para o mantemento do asilo de anciáns desamparados.

Benigno Lago Estévez, coñecido como O Peruano, naceu en Corcubión en 1897. Emigrou a Arxentina en 1915, á cidade de San Miguel de Tucumán, onde traballou nunha facenda azucreira que era propiedade de José Abella, outro corcubionés. Dous anos máis tarde Benigno Lago marchou para o sur do país, á cidade de Río Gallegos, onde montou unha axencia de Aduanas.

En 1920 volveu a Corcubión para casar con Constanza Figueroa Carrera, con quen regresou de novo á Arxentina para continuar a súa vida e onde naceron, tamén, os seus tres fillos. Alá mercou un barco para dedicarse ao transporte de combustible a diferentes puntos situados entre as cidades de Río Gallegos e Comodoro Rivadavia. 

A finais dos anos trinta marchou para Perú, onde fixo unha grande fortuna dedicándose á explotación de minas de mica e á industria pesqueira, chegando a montar unha fábrica de conservas para a que acabou creando unha importante flota de barcos pesqueiros. 
Xa a comezos dos anos cincuenta vendeu as súas empresas en Perú e regresou coa súa familia á súa vila natal cunha grande fortuna.

De volta en Corcubión continuou co negocio pesqueiro e investiu parte dos seus fondos na vila de Corcubión. Gracias a el, Corcubión foi, por exemplo, un dos primeiros concellos da provincia en ter abastecemento de auga potable. Tamén colaborou na realización doutras melloras urbanas. Aínda que procedía dunha familia acomodada foi sempre un home sinxelo e solidario cos demais, chegando incluso a axudar a aqueles veciños da vila que non tiñan recursos suficientes para a construción das súas vivendas. 

Faleceu en 1976 e ese carácter afable cos demais fixo que os seus veciños non o esqueceran e, en agradecemento, financiaron o busto e a placa que se colocaron na súa honra en 1981 no miradoiro que leva o seu nome.

José Carrera naceu en Corcubión o 19 de marzo de 1857. Na súa adolescencia emigrou a Arxentina coma outros moitos da súa época. Alá traballou como dependente de comercio, podendo abrir máis adiante o seu propio negocio. 

A base de tempo e traballo, foi converténdose nun respectado empresario alcanzando así unha importante fortuna. Chegou a ser, tamén, vicepresidente do Banco de Galicia y Buenos Aires, vicepresidente da compañía de seguros España y Río de la Plata e directivo de diferentes sociedades de beneficencia españolas en Arxentina.

Casou con Clotilde Salomone Balvidares, con que non tivo descendencia. Faleceu en Bos Aires con 61 anos o 27 de xullo de 1918 debido a un edema pulmonar agudo. No seu testamento especificou o seu desexo de que se construíse unha escola de artes e oficios que levase o nome de Fundación José Carrera, para o cal deixaba unha cantidade de diñeiro. Aínda que por cuestións legais a súa muller anulou o testamento, máis adiante, a viúva accedeu a que se cumprise o desexo do seu marido e fixo unha doazón para que se construíse esa escola.

Cinco anos despois da súa morte, o 27 de xullo de 1923, os restos embalsamados de Jose Carrera chegaron á Coruña a bordo do vapor Sierra Nevada para ser trasladados a Corcubión en automóbil, en onde foron recibidos polo seu sobriño Alejandro Lastres Carrera. Tivo un gran recibimento por parte da poboación e do goberno local. A continuación organizouse o enterro, de forma provisional, no desaparecido cemiterio da Viña, xa que a última vontade do filántropo era que as súas cinzas descansasen na capela da escola da Fundación José Carrera.

O edificio terminou de construírse en 1926, abrindo as súas portas como escola en 1931. Funcionou como centro educativo ata os anos noventa. No ano 2001 restaurouse e, posteriormente, pasou a albergar Casa do Concello e outras dependencias públicas.

Manuel Miñores Barros foi, xunto con Plácido Castro Rivas, outro dos máximos expoñentes no desenvolvemento económico de Corcubión entre finais do século XIX e principios do XX. Ao igual que Castro, Miñones non era natural de Corcubión, senón de Moraime (Muxía)

Este home tamén tivo varias ocupacións; contaba coa licencia da Compañía de Tabacos para vender este artigo en Corcubión; era socio da compañía de carruaxes La Lealtad, que facía a ruta Corcubión – A Coruña; en política era de ideoloxía liberal (fronte á conservadora de Plácido Castro Rivas), chegando a ser alcalde de Corcubión entre 1914 e 1920; foi vicecónsul de Alemaña e Arxentina; era prestamista.... Foi, precisamente, esta última actividade o que fixo que o Banco de España lle concedese o permiso para abrir unha sucursal do Banco de España en Corcubión. Anos máis tarde, fundou a súa propia banca: a Banca Miñones.

Tras o seu falecemento en Corcubión en 1926, o seu fillo José Miñones Bernárdez (Pepe Miñones), nacido en Corcubión en 1900, segue os pasos de seu pai, tanto na política coma nos negocios. Estudou Dereito na Universidade de Madrid, terminando os estudos na de Santiago de Compostela. 

Destacou no eido dos medios de comunicación coa fundación da Revista Nerio en Corcubión en 1920 ou a posta en marcha na Coruña dos semanarios Región Gallega e Finis Terre. Tamén inaugurou as empresas Electra Popular Coruñesa SA e Hidroeléctrica La Loma SA.

Sempre sobresaíu no mundo da política, sobre todo a partir da creación do Partido Socialista Agrario en Corcubión. É de salientar a súa etapa como deputado nacional como representante do partido radical de Lerroux. Tamén se presentou  ás eleccións xerais pola Unión Republicana en 1936, sendo fusilado polas forzas franquistas en decembro dese mesmo ano no Campo da Rata da Coruña. 

Foi unha persoa moi querida pola maioría da poboación de Corcubión, pois sempre tivo intención de buscar melloras para a súa vila natal, motivo polo que se instalou un monólito na súa honra en fronte da súa casa natal, situada na actual Praza de Castelao. 

Aínda que naceu en Fisterra en 1860, Plácido Castro Rivas casou coa veciña de Corcubión Eufrasia del Río Recamán, polo que escolleron Corcubión como o seu lugar de residencia. A súa vivenda localizábase na céntrica praza da vila, na actual Praza de Castelao.

A súa figura foi moi importante no desenvolvemento económico de Corcubión, pois foi un dos máis grandes expoñentes da época de maior esplendor económico de Corcubión entre finais do século XIX e principios do XX.

Dedicouse a varios negocios: a banca, empresario de minas, exportador de lagostas a Francia... Foi tamén vicecónsul de Inglaterra, Suecia e Noruega. No eido político, foi deputado liberal pola Coruña. Pero foron, sen dúbida, o almacén situado en Quenxe e os depósitos de carbón flotantes (pontóns) que tiña na ría de Corcubión os que máis marcaron o seu desenvolvemento empresarial. Por esta última actividade pode dicirse que foi unha figura de gran relevancia en Corcubión e, incluso, a nivel nacional, xa que gracias ao seu negocio situouse a ría de Corcubión no plano internacional, facendo que a nosa ría fose un lugar estratéxico para o aprovisionamento de carbón dos vapores que navegaban polas nosas costas por ser estas lugar de paso obrigatorio nas principais rutas de navegación internacional.

En 1900 creou a Compañía de los Depósitos de Carbón del Cabo Finisterre. Nos mellores anos chegou a haber case catrocentos barcos ao ano repostando carbón nos pontóns de Plácido Castro e, para aquela época, era un número bastante elevado de embarcacións.

Xa a finais de 1916 a súa sociedade foi vendida á Compañía General de Carbones de Corcubión, que estivo operativa na vila ata 1959, pois por aqueles anos xa non había tráfico de carbón.

En 1927 marchou vivir a San Sebastián e, despois, a Niza. Finalmente, cando comeza a Segunda Guerra Mundial, decide irse a Uruguai, onde falece en 1945.